Бұл айтыс «Нұр Отан» партиясының қолдауымен ұйымдастырылып отыр. Көптен бері жыр додасынан алшақтап қалған алматылықтар үшін мерекеге айналатын аламанның ерекшелігі неде? Қазақ айтысының жанашыры, белгілі ақын Жүрсін Ерманға қоңырау шалдық.

– «Бұл ән бұрынғы әннен өз­герек» демекші, бұл айтыстың ерекшелігі қандай?
– Биыл еліміздің бірқатар ай­мағында арнайы айтыс ұйымдас­тырылды. Көкшетауда, Оралдың Бөкей ордасы ауданында өтті. 1 қазанда Ақтөбе қаласында өтеді деп отырмыз. 8-9 қазан күні Та­разда қорытынды айтыс болады. Мұның барлығы Қазақ ханды­ғының 550 жылдық мерейтойына арналып отыр. Бір қызығы, Қазақ хандығының 550 жылдығын осы­дан тоғыз жыл бұрын тойлаған екенбіз. Бұл айтыс 2006 жылы Алматыдағы Опера және балет театрында өткен еді. Міне, араға тоғыз жыл салып, Алматының төрінде үлкен дүбірлі доданың көрігін қыздырғалы отырмыз. Оның үстіне, бұған дейін Алматы күніне арналған арнайы айтыс болмаған екен. Әрі Алматыда ір­гелі айтыс өтпегеніне де біршама уақыт өтіпті. Алматы – 70 жыл бойы Қазақ елінің астанасы бол­ды. Алматы – қазақтың қазір жер басып жүрген, өмірден өткен зиялы қауымын, ұлттың интелли­генциясын, қазақтың мықты­лары­ның бірнеше буынын тәр­биелеп шығарды. Қазақ тари­хында ойып алған орны бар, ең­бегі бар қала. Қаланың бұрынғы әкімі Ахметжан Есімовке Алма­тыда көптен бері іргелі айтыстың өтпегенін айтып, құлаққағыс жасаған едім. Ахметжан Смағұл­ұлы Алматы сынды мың жасаған шаһардың руханият орталығы екенін атап көрсетіп, Қазақ хан­дығының 550 жылдығына орай, Алматыда аламан айтыс өткізудің маңызды, игілікті іс екенін ай­тып, келісімін берген еді. Бүгінгі қала басшысы Бауыржан Қы­дырғалиұлы да бұрынғы әкімнің келісімін құп көріп, ұсыны­сымызды қабыл алды. Айтыстың бас қолдаушысы – «Нұр Отан» партиясы, бас демеушіміз – қала әкімдігі.

– Айтулы додаға қатысатын ақындардың арасында жаңа есімдер бар ма?
– Бұл айтыстың Алматыда өткізілуінің тағы бір себебі, қалада айтыстың қалып­тас­қан көрермені бар. Айтыспен тәрбие­ленген, айтыспен бірге өсіп келе жатқан ұрпақ бар. Солардың талғамын ескере отырып, еліміз­дегі ең айтқыш, талантты, дарынды ақын­дарды жинадық. Олардың арасында Айбек Қалиев, Ринат Зайытов, Еркебұлан Қай­назаров, Мұхтар Ниязов, Нұрлан Мұсаев, Жансая Мусина, Әсем Ережепқызы, Мейір­бек Сұлтанхан сияқты танымал ақында­рымыз бар. Алматының өз ақыны Болатбек Оразбаевтың жөні бір бөлек. Бір жылдың көлемінде өзі қатысқан жыр додаларының бәрінде топ жарып жүрген Болатбек – атақ­ты Оразалының төл шәкірті. Айтпақшы, осы Болатбекпен қарайлас біраз жас қырандар еліміздің әр түкпірінен бой көрсетіп, бұрын­ғы жүйрік­терді тықсырып келе жатыр. Қазір ақын қыздарымыз азайды деп айтамыз. Жақында Алматы облысынан дарынды бір қызды таптық. Ол қыз ертеңгі бәйгеге қатысады. Талантты қыздың өнеріне көрер­мен тәнті болады деп ойлаймын. Айтыстың мақсаты – Қазақ хандығының 550 жылдығын атап өту. Ақындар бір ғана тақырыппен шектеліп қалмайды. Қазақтың өткен жолы, бастан кешкен қиындықтары, тәуелсіздік жолын­дағы күресі, алға қойылған үлкен мақсаттар, Мәңгілік ел туралы жырлайтын болады. Қоғамдағы кейбір кемшіліктер де айтылмай қалмайды. Айтыс­тың мақсаты – айту. Ақындардың аузына ешкім қақпақ қойып жатқан жоқ. Өзінің бабы жеткенше, ша­масы келгенше айтады. Алматы – тәуел­сіздіктің алтын бесігі. Ал­маты – қазақтың рухани астанасы. Ер­теңгі айтысқа қала әкімі Бауыржан Қы­дыр­ғали­ұлы Байбек өзі келіп қатыспақ. Қа­зақтың зиялы қауым өкілдерін де шақырып отыр­мыз. «Келеміз» деген уәдесін берді. Сондық­тан үлкен жыр думаны болады деген ойда­мыз. Айтыстың әділқазы алқасында тілді түсінетін, ұлттың зиялы азаматтары болады. Бас төреші осы газеттің бас редак­торы – Нұртөре Жүсіп. Қазылар алқасының құра­мын­да көрнекті актер, қоғам қайраткері Асанәлі Әшімов, тіл жанашыры Асылы Осман, ғалым Темір­хан Тебегенов, «Алматы­ның шамшырағы» атанып отырған «Алматы ақшамы» газетінің бас редакторы Қали Сәрсенбай, «Егемен Қазақстан» газетінің Алматыдағы қосы­нының бастығы, белгілі ақын Қор­ғанбек Аманжол сияқты азаматтар бар. 
– Айтысты белгілі бір арна таспаға түсіре ме?
– «Қазақстан» ұлттық арнасы айтысты түсіріп, бүкіл республикаға көрсетеді деп күтіп отырмыз. Одан бөлек, Алматы арна­сы да айтысты көрсетеміз деп отыр. Қазақ­стан айтыс ақындарының «Айтыскер.ком» деген сайты бар. Сол сайт айтысты онлайн режимде көрсететін болады. 
– Алғашқы күні 12 жұп додаға түседі. Соның ішіндегі ең таңдаулылары айтыстың екінші күні бақ сынайтын болады. Бас жүлде – темір тұлпар. 
Әңгімелескен
Гүлзина БЕКТАС