Тәуелсіздік тойына тартуымыз толымды

– Алтай Сейдірұлы, сізбен ел Тәуел­сіз­дігі­нің 25 жылдық мерейтойы қарсаңында сұх­баттасудамыз. Егемендіктің ширек ға­сырлық тарихына көз жіберсек, ақ Жайық өңірі еліміздің Батыс қақпасы ретінде қа­лып­тасып, әлеуметтік-экономикалық әлеуеті ар­тып, халықтың тұрмыс деңгейінің жақсар­ға­нын көруге болады. Тәуелсіздіктің жиырма бе­сінші жылында, яғни биылғы он айдағы об­лыстың экономикалық даму көрсеткіштері қан­дай?

– Мемлекет басшысы «Нұрлы жол – бо­­лашаққа бастар жол» Жолдауында транс­порт­тық, энергетикалық, индустриалды жә­не әлеуметтік инфрақұрылымды, шағын жә­не орта бизнесті дамыту арқылы эко­но­м­икалық өсімді ынталандыруды мақсат етіп қойды. Бұл ел Тәуелсіздігінің 25 жыл­дық мерейтойында ерекше маңызға ие. Ши­рек ғасырлық тарихымыздың нәти­же­лерін қорытындылайтын мәреге жеттік. Өңі­рімізде өтіп жатқан барлық шара осы мерейтойлық датаға арналып отыр. Ол жаңа үйлердің құрылысы, жолдарды жөн­деу, елді мекендерді абаттандыру, оларды ауызсумен, жылумен қамту, жаңа кәсі­п­орын­дардың ашылуы және тағы басқа да әлеу­меттік-экономикалық жетістіктерге қа­тысты. Ал биылғы жылдың он айындағы об­лысымыздың әлеуметтік-экономикалық дамуы оң динамиканы көрсетуде. Өңірде өндірілген жалпы өңірлік өнімнің көлемі 2,6%-ға артып, биылғы жартыжылдықтың қорытындысы бойынша 838 млрд теңгені құрады. Инвестициялық қызметтің артуы, құрылыста өндіріс көлемінің өсуі, ауыл шаруашылығын, әлеуметтік саланы және өндірістік инфрақұрылымды, бизнес-бас­тамаларды дамыту жалпы өңірлік өнім өсімінің қарқын алуына ықпал етті. Осы кезеңде өңіріміздің экономикасына 300 млрд теңгеден астам инвестиция тартылды (өсім өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 18,6%-ды құрады). Кә­сіп­орындар өз қаражаттарын 1,3 есеге арттыру арқылы өсімге қол жеткізді. Инвестиция тартудың оң динамикасы тау-кен өнді­рі­сінде (34,1%), ауыл шаруашылығында (370%), құрылыста (320%) байқалады.
Осы жерде облысқа әлеуетті инвест­ор­лар тар­ту бағытындағы жұмыстарды да айта кетейін. Биыл біз екі халықаралық бизнес фо­рум ұйымдастырған едік. Солардың қо­рытындылары бойынша жалпы сомасы 6,5 млрд теңгеден астам қаражатты құрайтын бірқатар келісімге қол қойылды. Сондай-ақ Smart City («Ақылды қала») бағдар­ла­масы бойынша Ұлттық технологиялық да­му агенттігімен өңірде қуат үнемдеу ке­ше­нін салу жөнінде келісім жасалды. «Стек­ло сервис» ЖШС финдік әріп­тес­тері­мен есік-терезе шығаратын кәсіпорын ашу­ды қолға алды. Түркияның жеке ин­вес­торлары Орал трансформатор зауыты ба­засында АВВ швейцарлық компанияның технологиясы бойынша электр техникалық жабдықтар шығаратын біріккен кәсіпорын құруда. Облыс делегациясының Иранға жа­саған сапарының нәтижесінде алты ме­морандумға қол қойылды. Мысал үшін айт­сақ, мұнай-химия саласында «Топан» ЖШС және ирандық Falizan Tasfyeh Co ком­паниясы (химиялық реагенттер өн­дірісі), «Батыс Қазақстан машина жасау ком­паниясы» АҚ және ирандық Innovative Component Solution компаниясы (газ тур­биналы қондырғы жабдықтары өндірісі) бірік­кен кәсіпорын құру бағытында келісті. Орал­дық «Топан» компаниясы және син­гапурлық Сhemical Industries компаниясы елімізде химиялық зауыт ашу үшін жұ­мыс­ жасап жатыр.
Елбасының тапсырмасына сәйкес өңір­аралық кооперация шеңберінде өзге өңір­лермен іскерлік байланыстар нығая түсті. Ал­маты қаласының, Ақтөбе, Атырау, Маң­ғыстау, Павлодар, Солтүстік Қазақстан об­лыстарының бизнес қауымдас­тық­тары­мен кездесулер өтті. Мысалға, «Жәрдем» шаруашылығы Ақтау қаласына биылдың өзін­де 150 тонна ет жеткізді. «Батыс Марка Ламб» компаниясы Атырауға өнім жет­кізуге уағдаласса, «Каверин» ЖК тек қазан айын­да Атырауға 1,5 тонна өнім апарды. Пав­лодар және Солтүстік Қазақстан об­лыстары басшылығымен кездесуден кейін Оралда мұнай-газ саласына қажет болат құбырлар шығаратын біріккен зауыт салуға келісілді. 
Биылғы он айдың қорытындысы бойын­ша облыста өнді­ріл­ген өнеркәсіп өндірісінің көлемі 1,3 трил­лион теңгені құрады (тау-кен саласында – 1,1 трлн теңге, өңдеу өнеркәсібінде – 101,5 млрд теңге). Өнеркәсіп өндірісінің нақ­ты көлем индексі осы жылдың шіл­де айындағы 55,6%-ы болса, қазан айын­да ол 98,5%-ды құрады. Өнімділік құры­лыс саласында 21%-ға, машина жасау сала­сында 56%-ға, металлургия саласында 32%-ға артты. Облыс Қазақстанда өнді­рі­ле­тін өнеркәсіп өнімінің 8,5%-ын қамта­масыз етеді. Өнеркәсіптік өндіріс көлемі жағынан республика бойынша 4-орын­да­мыз. Өнеркәсіп секторына тартылған ин­вестициялардың жалпы көлемі 247,3 млрд теңгені құрады, бұл өткен жылдың сәйкес ке­зеңімен салыстырғанда 27%-ға көп. Со­ның ішінде өңдеу өнеркәсібіне 13,6 млрд теңге бағытталды. Сыртқы инвестициялар 209,5 млрд теңгені құрады (50,8%-ға өсім).

– Орал өңіріндегі шағын және орта биз­нестің даму қарқыны сізді қанағаттандырады ма? Облыста қанша инвестициялық жобалар жү­зеге асуда?

– Қазіргі таңда шағын және орта кә­сіп­керлік саласында облыстың экономикалық бел­сенді халқының үшінші бөлігі жұмыс жа­сайды. Шағын бизнес жалпы өңірлік өнім­нің 40%-ын және бюджетке түсімдер кө­лемінің 30%-ын қамтамасыз етеді. Тек биыл­ғы тоғыз айдың қорытындысы бойын­ша шағын және орта бизнестен түскен са­лықтық түсімдер көлемі 42,2 млрд тең­гені құра­ды, өткен жылмен салыстыр­ғанда бұл көр­сеткіш 43%-ға жоғары.
Өңірдегі кәсіпкерлікті қолдау картасы ая­сында 2 700-ден астам тұрақты жұмыс ор­ны ашылуда, бұл жалпы құны 335 млрд тең­генің 47 инвестициялық жобасын жү­зеге асыруға мүмкіндік береді. Ағымдағы жы­лы 10 жоба іске қосылады (56,4 млрд тең­геге 522 жұмыс орнын құрумен) деп жос­парланса, қазір соның жартысы (48,2 млрд теңгеге 241 жұмыс орны құрылды) жүзеге асты. Жылдың соңына дейін қалған жо­балар іске қосылуы керек. Жалпы, біздің мін­детіміз – жаңа бизнес нысандардың құрылуына және дамуына толыққанды жәр­демдесу. 
«Бизнестің жол картасы – 2020» және «Жұ­мыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағ­дарламалары қолға алынғаннан бері кәсіпкерлерді қолдауға республикалық бюджеттен 11,5 млрд теңге, соның ішінде биыл 2 млрд теңге, ал ауыл-аймақтағы кә­сіп­керлікті шағын несиелеуге 152 млн теңге бөлінді. Осы бағдарламалар негізінде 73 млрд теңгеге 611 жобаға қолдау көрсетілді, со­ның ішінде ауылдық жерлерден 27 млрд теңгеге 238 жоба болды. Биыл мақұлданған 107 жобаның 44%-ы ауылдық жерлерде іске асырылмақ. Кәсіпкерлер 26 мыңнан астам жұмыс орнын сақтай отыра, 4 мыңнан астам жаңа жұмыс орнын құрды. 
– Биыл егін шығымы жақсы болып, диқан­дар қауымы қуанышқа кенеліп, об­лыс­тың да берекесі артқаны анық. Ақ Жайық өңірінің ауыл шаруашылығының жай-күйі турасында айтып өтсеңіз...
– Иә, биыл дәнді дақылдар ал­қабынан рекордты өнім алынып, 318 мың тонна астық бастырылды. Бұл 95,4 мың тонна жиналған өткен жылғы дең­гейден 3,3 есе артық. Жалпы, ауыл шаруа­шы­лығында егін шаруашылығы өнімі өн­ді­рісінің 14,6 пайызға және мал шаруа­шылығы өнімі өндірісінің 3,8 пайызға артуы есебі­нен өндіріс көлемінің өсуі 8,3 пайызды құра­ды. Биылғы он айдың қоры­тындысына сәйкес облыстың ауыл шаруашылығы саласы бойынша жалпы өнім 105 млрд теңгені құрады. Бұл көр­сет­кіш өткен жылғы дең­гейден 8,3 пайызға артық. 61 мың тон­на­дан астам мал мен құс союға өткізілді (тірідей салмақта өсім 4 пайыз), 209 мың тон­на сүт (өсім 3,8 пайыз), 130 млн дана жұ­мыртқа (өсім 3,4 пайыз) өн­дірілді. «Агро­бизнес – 2020» бағдарла­масы бо­йын­ша агро­өнеркәсіп кешенін қолдау үшін 9 млрд теңгеден астам қаржы қаралды. «ҚазАгро» АҚ желісі арқылы 4,5 млрд теңге мөл­шерінде несие қоры бөлінді, оның ішінде 1 млрд теңгеге 269 бірлік ауыл шаруа­шы­лығы техникасы мен жабдықтары лизингке берілді. Мемлекеттік қолдаудың ар­қасында 2 мыңнан астам агроқұрылым 6 млрд теңгеден жоғары демеуқаржы алды. Ауылда 1400 жаңа жұмыс орны құрылды. Мал өнімдерін өндіру 3-4, төрт түлік саны 11 пайызға артты.
Әлеуметтік маңызды азық-түлік өнім­дерінің тізіміне енгізілген 33 түрлі тағам өнім­дерінің 24 түрі жергілікті тауар өндіру­ші­лерімен өндіріледі. Облыс тұрғындары оның тоғыз түрі бойынша толықтай жер­гі­лікті өніммен қамтамасыз етіледі (1-сұрып­ты нан, вермишель, лапша, рожки, сиыр еті, қой еті, қызылша, пияз, картоп).
– Бүгінде батысқазақстандықтардың қан­ша пайызы орталықтандырылған ауыз- су­мен қамтылып отыр? 
– Биыл облыстың барлық ауданын ара­лап шықтым. Осы сапар барысында халық ауыл тұрғындары су мәселесін жиі көтерді. Бүгінгі таңда орталықтандырылған су жүйе­сіне облыстағы 443 елді мекеннің 163-қосылған, яғни 36 пайызы. Қазіргі уа­қытта алты сумен қамту нысанының құры­лыстары жүріп жатыр. Олар Қазталов ау­данындағы Қазталов, Нұрсай, Жалпақтал, Бөкей ордасы ауданындағы Сайқын, Жәні­бек ауданындағы Жәнібек, Жаңақала ауда­нындағы Пятимар ауылдары. Таяуда Нұр­сайдағы су нысаны іске қосылды. 
Су мәселесі бойынша 5 қазанда Қазақ­стан және Ресей мемлекеттерінің басшы­лары­ның қатысуымен өткен аймақаралық форумда Жайық өзенінің экожүйесін сақтау жөнінде бірлескен жұмыстар жүргізу жөніндегі келісімге қол қойылды. Мұның біз үшін маңызы зор. Себебі, облыстың 87 ел­ді мекені аталмыш өзеннің жағалауында орналасқан.
Орайы келіп тұрғанда, өңірде сулан­дыру жүйесін қалпына келтіру жұмыстары жөнінде де айта кетейін. Елбасының суар­малы жерлерді қалпына келтіру жөніндегі тап­сырмасы бар. Осыған сәйкес облыс кө­ле­міндегі барлық ирригациялық құры­лым­ды есепке алып, жобалық сметалық құ­жаттарын дайындап, ішінара жөндеу жұмыстары басталды. Мәселен, Сырым ауданына жасаған сапарымның барысында тұрғындар тарапынан Шолақаңқаты су өткізгіш қондырғысын қалпына келтіру туралы ұсыныс айтылды. Салынғанына 50 жылдай уақыт болған бұл қондырғы соңғы жылдары жөндеу көрмей, істен шыққан болатын. Тұрғындар тілегін ескеріп жөндеу жұ­мыстары қолға алынды. Биыл бөгетті жөндеу жұмыстарының жо­ба­лық-сметалық құжаттамасы жасақталып, бөгетті қалпына келтіруге қажет қаржы 103,3 миллион тең­гені құрап отыр. Биылғы жыл­ға жос­пар­ланған жөндеу жұмыстарына 5,6 миллион теңге бөлінді. Сырымдағы Өлең­ті көлдетіп суару жүйесі де жөндеуден өтіп жатыр. Жалпы, су тоқтатқыш қақпалар жаңар­тылып, бөгет қалпына келтірілсе, көктем мезгілінде судың мол қоры жи­нал­мақ. Соның нәтижесінде, мыңдаған гектар шабындық жерге су шығарылады. Бұл өз ке­зе­гінде мал өсіретін шаруа қожа­лық­тары­на арзан әрі сапалы мал азығын жи­науға мүмкіндік береді. Сонымен қатар өңірдің кәсіпкерлері бұл жерлерге мал бордақылау алаңдары мен құс фермаларын салуға, балық шаруашылығын қалпына келтіруге ниет білдіріп отыр. Облыс ау­ма­ғында орналасқан барлық осындай ир­ри­гациялық құрылымды қалпына келтіруге қаражат бөлініп, құжаттамалары дайын­далу­да. Жобалық-сметалық құжаттамалар жа­сауға облыстық бюджеттен 106 млн теңге бөлінді. Жыл аяғына дейін төрт ауданда (Теректі, Ақжайық, Жәнібек, Жаңақала) 92 млн теңгеге 65 су шаруашылығы ныса­ны­ның құжаттары, сонымен қатар 14 млн теңгеге 3 аудандағы үш су шаруашылығының сметалық құжаттары дайындалады. Өңір­дегі аумағы үлкен ауданның бірі саналатын Қаз­таловтың суландыру жүйесінің негізін Ресей жерінен бастау алатын Қараөзен және Сарыөзен өзендері құрайды. Сол се­бепті аудан тұрғындары ресейліктерден ар­тылған суға ғана қанағат қылып отыр­ға­ны жасырын емес. Оның үстіне суды са­тып алуға бюджеттен біраз қаржы бөлінеді және судың бағасында да өсім бар. Осы мәселені шешу бағытында ұзындығы 10 шақырымды құрайтын Киров су қоймасы мен Көшім су арнасы қалыпқа келтіріліп, Қараөзенге су арнасы тартылып жатыр. Осы мақсатқа респ­убликалық бюджеттен 827 миллион тең­ге бөлініп, қазіргі күнде бұл жұмыс­тар­дың екінші кезеңі іске асырылуда. Ал өңіріміз үшін маңызды Киров – Шежін каналын қайта жаңғырту жұмысының 1-кезеңі (55 шақырым) аяқталды, жыл соңы­на дейін 75 шақырымдық 2-кезеңі аяқ­­талады. Енді 49 шақырымдық 3-кезең­нің жобалық-сметалық құжаттамасы дайындалуда. Бұл жұмыстарды жүзеге асырсақ, өңірімізде бірнеше мыңдаған гек­тар суармалы жер пайда болады. Осы­лайша, ауылдық жерде қоныстанған, мал шаруашылығымен айналысатын шаруа­ларға қолда бар барлық мүмкіндікті жасауға ниеттеніп жатқан жайымыз бар.

– Бәрекелді, ауылдағы ағайын үшін бұл үл­кен игілікті іс екені сөзсіз. Алтай Сей­дір­ұлы, соңғы кезде облыста жол жөндеу жұ­мыс­тары жүйелі түрде жүргізілуде. Соның ар­қасында облыс орталығымен қатқыл та­банды жол арқылы байланысатын аудан­дар­дың саны артты. Қалған аудандар мұндай игі­лікті қашан көреді?
– Дұрыс айтасыз, автожолдарды жөн­деуге, ұстауға біз баса мән беріп отырмыз. Мә­­селен, биыл бұл жұмыстарға 16 млрд тең­­геден астам қаржы бағытталды. Рес­пуб­ли­калық маңызы бар Орал – Тасқала («Нұр­лы жол» бағдарламасы бойынша,) Ча­паев – Жалпақтал – Қазталов, Қазталов – Жәнібек және Орал – Атырау (кейбір бө­ліктері), сонымен қатар облыстық және ау­дандық маңызы бар Чапаев – Жаңақала, Ақсай – Шыңғырлау, Аңқаты – Сарыөмір, Жым­питы – Қаратөбе, Орал – Кирсанов ба­ғытындағы және Бұлдырты ауылдарына кіре­беріс жолдар кестеге сай жөнделуде. Чапаев – Жаңақала, Ақсай – Шыңғырлау, Жым­питы – Қаратөбе бағытындағы жол бө­ліктерін күрделі жөндеу және қайта құру жұ­мыс­тарынан кейін Қаратөбе, Шыңғыр­лау, Жаңақала сынды үш аудан орталығы Оралмен байланыстыратын асфальтты жа­бынды жолға қосылды. Көп кешікпей қалған үш ауданның орталықтары, яғни Қазталов, Жәнібек және Сайқын олардың қатарын толықтырады. Сонда өңірдің бар­лық аудан орталығы Орал қаласымен қат­қыл табанды жол арқылы байланысатын болады. Облыс орталығында жалпы ұзын­дығы 18 шақырым 16 көшенің жолы жөн­делді. Сегіз көшенің жол құрылысы келесі жы­лы жалғасады. Сондай-ақ «ҚПО б.в.» ком­паниясының қаржысына 38 шақы­рым­дық Бөрлі – Ақсай жолы жөндеуден өтті. Осы жерде айтып өтейін, жолдарға күрделі жөндеу жүргізілген соң қар тұрып қалатын жол бөліктерінің қатары айтарлықтай азай­ды. Бұл қысқы уақыттарда жолаушы­лар­дың қауіпсіздігіне оң әсерін беретіні, жолда төтенше жағдайлардың болмауын қам­та­масыз ететіні анық.
– Өңірде құрылыс жұмыстарының да қарқыны бәсеңдеген жоқ. Биыл көптеген от­басы қоныстойын тойламақшы. Жалпы, бұл бағыттағы жоспардың орындалуы қа­лай? Қанша әлеуметтік нысан бой көтерді? Аудан, ауылдарда мектеп, аурухана, мә­де­ниет үйі секілді әлеуметтік нысандарды жаңар­тып-жаңғырту барысы қалай болып жа­тыр?
– Орындалған құрылыс жұмыстарының ау­қымы 9%-ға өсіп, ол тұрғын үй құрылысы, инфрақұрылымды дамыту есебінен 80,8 млрд теңгені құрады. Ұлттық қор мен мем­лекеттік бюджеттен құрылыс саласына 20 млрд теңге қаржы бөлінді. Барлық қар­жылан­дыру көздері арқылы 210 мың шар­шы метрден астам тұрғын үй іске қосылды. Яғни, жылдық жоспар 111%-ға орындалды. Тұрғын үй құрылысына 17 млрд теңге бөлінді. Биыл «Өңірлерді дамыту – 2020» бағ­дарламасы, «Бәйтерек» холдингі, мем­лекеттік-жекеменшік әріптестігі бойынша 14 көппәтерлік үй (1 265 пәтер) және 22 бір бөлмелік үйлер пайдалануға (Бөкей ор­да­сы, Жаңақала аудандары) берілді. 
Жыл аяғына дейін 1500 батыс­қа­зақ­стан­дық отбасы баспаналы болады. Бұл ел Тәуел­сіздігінің 25 жылдығына орай өңір тұр­ғындарына жақсы тарту екені белгілі. Одан басқа Березов және Бестау ауылдары­ның тұрғындарына «ҚПО б.в.» компаниясы есебінен келесі жылы тоғыз қабатты 153 пә­тер­лік екі тұрғын үй салынады және биыл­ғы жылдың аяғына дейін бір қабатты уса­дьбалық үлгідегі 100 үй, желтоқсанда 320 орындық балабақша, Ақсай қаласында және Аралтал ауылында мектептер пай­да­лануға беріледі. Сонымен қатар биыл Шың­ғырлау ауданының орталығы мен Бөр­лі ауданының Бөрлі ауылында балабақ­шалар ашылды. Зеленов ауданының Озер­ный ауылында және Қазталов ауданының ор­талығында білім ұяларының құрылыс­тары жүруде. Ал таяуда Орал қаласында екі мектептің іргетасы қаланды.
Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес «Жұмыспен қамтудың жол картасы – 2020» бағдарламасы аясында 215 әлеумет­тік нысанмен инфрақұрылымға күрделі және ағымдағы жөндеу жүргізу үшін 5,3 млрд теңге бөлінді. Біз бұл қаржыны аудан­дарға бағыттадық. Соның нәтижесінде, біраз нысандар жөнделді және ауылдарда 2000 жұмыс орны ашылды. Мысалы, 1972 жылы салынған Ақжайық ау­дандық ауруханасында ауданның 42 мың тұр­ғынына медициналық қызмет көр­се­тіледі. Міне, осы нысанға алғаш рет жөндеу жұ­мыстары жүргізілді. Ал Теректі ауда­нының Приречный ауылындағы білім ұясы – 49, Қазталов ауданының Нұрсай ауы­лындағы орта мектеп 30 жылдан бері жөн­деу көрмеген еді. Қазір олар жаңа кейіпке енді. Елбасының тікелей қолдауының ар­қа­сында балаларымыз заман талабына сай ауыл мектептерінде білім нәрімен сусын­дауда. Жалпы, тәуелсіздік жылдарында об­лыс бойынша 59 орта мектеп пен 17 ба­ла­бақша салынды. Сонымен қатар мемле­кеттік-жекеменшік әріптестік аясында биыл Орал қаласында қосымша 680 орын­дық сегіз жеке балабақша, Ақжайық ау­данының Чапаев ауылында 35 орындық екі балабақша ашылды. Осылайша, 2010 жылы ашылған үш жеке балабақша биыл 24 бө­бекжайға жетті. Ал үш пен алты жас аралы­ғындағы балаларды мектепке дейінгі тә­р­бие­мен қамту 99,7 пайыз мөлшерінде. 
– Алтай Сейдірұлы, сіз Орал қаласын­дағы емханаларды аралап, ондағы кезек мәселесін күн тәртібіне қойғаннан кейін бұл мә­селе реттелген сияқты. Сондай-ақ «Жедел жәрдем» көліктерінің паркін жаңартуға да ұйыт­қы болғаныңызға көпшілік риза. Бұдан бас­қа денсаулық сақтау саласын дамыту ба­ғытында қандай іс-шаралар қолға алыну­да? 
– Денсаулық сақтау саласында алғашқы дә­рі­герлік-әлеуметтік көмек тәжірибесі қолға алынуда. Бұл тұрғындарды медици­на­лық көмекпен қамтуды ұйымдастыру жүйе­сінің орталық звеносы болады. Келесі жылы аталмыш бағдарлама бойынша Орал қаласындағы барлық емхана мен кейбір ауыл­дық емдеу мекемелері жұмыс істемек­ші.
Емханалардағы кезекті азайту мақса­тын­да электрондық кезекті басқару жүйе­сін енгізудеміз. Соған орай жергілікті бюд­жет­тен 140 млн теңге бөлінді. Мұндай жүйе әзірге Орал қаласындағы №6 емха­на­да іске қосылды, көп кешікпей барлық ем­ханада жүзеге асырылмақшы. Сондай-ақ медициналық ақпараттық жүйе енгізілді. Облыстағы 37 медициналық ұйымда дәрі­гер қабылдауына интернет арқылы алдын ала жазылуына болады және пациенттің электронды картасы жасақталуда.
Жекелеген ауылдық жерлерде үш жыл­жы­малы мобильді кешен, флюрогра­фия­лық кешендер, стоматологиялық қондыр­ғы­лар жұмыс істейді. 40 мыңнан аса адам осы кешендерден дәрігерлік көмек алды. 10 телемедициналық орталық базасы ар­қылы облыстық клиникалардың мама­н­дары қашықтан кеңес беру жұмыстарын жүр­гізіп келеді.
Орал қаласындағы «Жедел жәрдем» стан­сасының жұмысымен танысқан кезім­де автокөлік паркін жаңарту мәселесі көте­ріл­ген еді. Соған орай 56 автокөлік, соның ішін­де 17 бірлік реанимобиль сатып алын­ды. Сөйтіп, «Жедел жәрдем» көлігімен жә­не санитарлық авиациямен қамтылу 80%-ды құрады.
Денсаулық сақтау саласы нысан­дары­ның медициналық жабдықтармен жабдық­талуы 77,6%-дан 79,5%-ға дейін көтерілді. Дәрі-дәрмекпен қамтуға жергілікті бюд­жеттен 2 млрд теңге бағытталды. Бұл 83 мың­нан астам адамды тегін дәрімен қамта­ма­сыз етуге мүмкіндік берді. Жыл өткен сайын дәрігер мамандардың тапшылығы азаю­да. Биыл облысқа 97 жас маман дәрі­гер келсе, солардың 49-ы ауылдық жерлерге қызметке тұрды. 
– Елбасы Жолдауда бұқаралық спортты дамыту, тұрғындардың 30 пайызын спорт­пен және дене тәрбиесімен қамту тура­лы міндет қойғаны белгілі. Облыста бұл ба­ғыт­та қандай іс-шаралар қолға алынып жа­тыр? 
– Облысымызда бұқаралық спортты да­мыту бағытында көптеген іс-шара қолға алы­нып, жүзеге асуда. Бүгінде 159 мың ба­тыс­қазақстандық, яғни тұрғындардың 25,3 пайызы спорттың әр түрімен айналысады. Өңі­рімізден шыққан Данияр Елеусінов, Екатерина Ларионова, Абзал Әжіғалиев се­кілді спортшылары­мыз­дың жетістіктері мыңдаған ақжайықтық жас­тардың дене тәрбиесі және спортпен шұ­ғ­ылдануға шабыт беріп, рухтандырғаны анық. Қазіргі таңда өңірімізде 1 553 спорт нысаны бар, оның басым көпшілігі ауыл­дық елді мекендерде орналасқан. Мәселен, биыл Қазталовта аудан­дық орталық ба­лалар және жасөспірім­дер спорт мектебі ашыл­ды. Облыс орталы­ғын­да мүмкіндігі шек­теулі жандарға арналған спорт клубы құрыл­ды, онда 157 спортшы бар. Жақын ара­да «ҚПО б.в.» компания­сының қол­дауы­мен Орал қаласындағы «Юность» ста­дионында жасанды мұз айды­ны­ның құрылысы басталды. Келесі жылы Орал қа­ла­сында 30 спорт алаңын ашу жоспарда бар.
– Ел Тәуелсіздігінің 25 жылдық мерей­тойы­на орай өңірде қандай айтулы іс-шара­лар өтпекші? Жалпы, жыл соңына дейін қан­дай нысандарды ашу жоспарланып отыр?
– Облысымызда «25 жұлдызды күн «Ұлы дала елі» – Тәуелсіздіктің 25 тірегі» ат­ты акциясы бастау алды. Соған орай 21 қара­ша мен 15 желтоқсан аралығында об­лыс­тық деңгейде 52 ірі іс-шара, аудандық дең­гейде 400-шара өткізіледі. Олардың ара­сында «Тәуелсіздік – ел тірегі» пат­риот­тық форумы, «Кемел келешекке – кемеңгер Елбасымен!» атты республикалық ақындар ай­тысы, «Жыл үздігі» жастар байқауы се­кіл­ді маңызды шаралар бар. Сонымен қа­тар Мемлекет басшысының қатысуымен өте­тін индустрияландыру күні аясындағы жал­пыұлттық телекөпірде Орал қаласында Тауарлы бекіре және қара уылдырық өн­діретін бекіре тұқымды балықтардың ғы­лыми-технологиялық аквамәдени кешені ашылады. Жылдың аяғына дейін облыс орталығында жастар және оқушылар са­райы­ның, 300 орындық қалалық ауруха­на­ның ашылу салтанаты болады. Ақсай қа­ла­сында дене шынықтыру және сауы­қ­тыру кешені іске қосылады. Мұның барлығы Қа­зақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдық мерейтойына арналады. 
Жалпы, тәуелсіз еліміз ширек ғасыр ішін­де тұрақты даму жолына түсіп, биік бе­лес­терді бағындырды, іргелі істермен ай­шықталды. Бұл сөз жоқ, елдіктің жемісі, Ел­басының жеңісі. Осы жолда бірлігіміз бе­кем, іргеміз берік, керегеміз кең, шаңы­ра­ғымыз биік болсын!
– Айтқаныңыз келсін! Еліміздің ширек ға­сырлық мерейтойы құтты болсын! Сұх­ба­тыңыз үшін алғысымызды білдіріп, қыз­метіңізге табыс тілейміз!
 

Сұхбаттасқандар: 
Бауыржан ҒҰБАЙДУЛЛИН,
Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОВ